سیبی و دو آینه

سیبی و دو آینه

در مقامات و مناقب عارفان فره مند

خیلی با این کتاب حالم خوب بود. هم در روزهای جنگ و هم شب های عزای حسینی، جرعه جرعه میچشیدمش. منی که اصلا کتاب امانت نمی‌گیرم و تا کتابِ دلخواهم را نخرم و به خانه نیاورم؛ آرام نمی نشینم؛ بیست روز یک ماهی شد که این کتاب را از دوستی امانت ستاندم و خواندم و پس دادم! شرح حالی و خاطراتی و نکته هایی از عارفانِ کاردرست تاریخ عرفان و تصوف. بزرگانی همچون:

اویس قرنی

حسن بصری

حبیب عجمی

مالک دینار

بایزید بسطامی

ابراهیم ادهم

فضیل عیاض

بشر حافی

جنید بغدادی

حلاج

شبلی

ابوسعید ابوالخیر و...

تصوف آلوده به تلبیس ها و بازی ها و دکان داری هایی در طول تاریخ شد و الان هم این صوفی و دراویشِ فعلی، غیر از بحث این کتابند! با آن فرقه کاری ندارم. اما شرح احوالات و ریاضات این عرفا خواندنی است و برای ما بی سلوک ها و بی ریاضت ها و بی برنامه ها؛ لازم. شاید هم واجب.

هر کس به فراخورِ ضعف و عقب ماندگی خود در وادیِ سیرِ الی الله، خوب است چنین کتاب هایی را نیم نگاهی لاقل بیندازد.

کتاب کهکشان نیستی

در این روزهای جنگی، کتاب بخوانیم یا نه؟ کارهایمان را دنبال کنیم یا محو اخبار جنگ شویم؟ بهرحال کهکشان نیستی را که قبل از جنگ دست گرفته بودم، تمام کردم. کتاب مفصلی راجع به احوالاتِ کوهِ توحید و قله ی سلوک عرفانی، آیت الله سیدعلی قاضی طباطبایی. کتابی داستانی و شیرین و پر از درس های کمیابِ معنوی و سلوکی و عرفانی. کتابی لازم و واجب برای هرکس که می‌خواهد راهی بسوی عالم بالا پیدا کند.

تغافل

 

عارفی را گفتند: فلانی پشت تو بد گفته و به تو دشنام داده!

گفت: حتی می‌تواند در غیابم، مرا شلاق بزند!

 

پنبه نهیم گوش را

از هذیان این و آن...

اگر نپیچم، هیچم!

 

می‌گفت: طالب باش، بی‌قرار باش، طالبِ بی‌قرار دوست باش، و به این طلب، لبخند بزن، به این بی‌قراری، خرسند باش، و خود را در این طلب و بی‌قراری، جاری ببین، در این سِیرِ مُدام، و رفتنِ پیوسته و پُرکشش، خود را معنا کن، خود را بیاب. می‌گفت: خود را در تپیدن برای آن «خوب‌ترین» پیدا می‌کنی. از پا که می‌نشینی و آتش طلب، طلبِ آن خوبِ ناپیدا، که در تو فروبمیرد، خودت را گم می‌‌کنی. از خودت پنهان می‌شوی. می‌گفت: تا وقتی آرزومندانه در جست‌وجوی آن خوب‌ترین باشی، هستی. هستی و هستی‌ات سرشار از معانی است: 

اگر یک‌دم بیاسایم، روان من نیاساید

من آن لحظه بیاسایم که یک لحظه نیاسایم (دیوان شمس، غزلِ ۱۴۳۸)

 

جملهٔ بی‌قراری‌ات از طلب قرار توست

طالبِ بی‌قرار شو تا که قرار آیدت (دیوان شمس، غزل ۳۲۳)

 

چون مار ز افسون کسی می‌پیچم

چون طُرّهٔ جعدِ یار پیچاپیچم

والله که ندانم این چه پیچاپیچ است 

این می‌دانم که چون نپیچم، هیچم (دیوان شمس، رباعی ۱۱۳۲)

 

ساحل افتاده گفت گرچه بسی زیستم   

هیچ نه معلوم شد آه که من کیستم

موج ز خود رفته‌ای تیز خرامید و گفت:  

هستم اگر می‌روم گر نروم نیستم (اقبال لاهوری، پیام مشرق)

 

موجیم که آسودگی ما عدم ماست

ما زنده به آنیم که آرام نگیریم (کلیم کاشانی)

از خاک تا افلاک

یک زندگی نامه ی جمع و جور و البته جویده جویده از زندگی پر فراز و نشیبِ عطار نیشابوری خواندنش از این جهت خوب است که بفهیم با راحتی و فراخی ای که به آن دچاریم؛ چقدر از رشد و سلوک و معنویت و ... دور شده ایم. خیلی!

رمان غمسوزی

 

این رمان، کارِ خوب و استخوان دار و تحسین شده ای است که بیشتر بدرد بزرگترها و متاهل ها می‌خورد و راهی به دنیای کوچک ترها ندارد. داستان با درون‌مایه ی فلسفی و سنتی و دینی خودش، رنجِ همیشگی زندگی را که برای ما و همراه و همزاد ماست و کش و قوس ها و امید و تردیدهای پایان ناپذیرمان را نشان می‌دهد. شرح این که داستان این کتاب از چه قرار است بماند تا خودتان بخوانید و کیف کنید. اما اگر در رنج مانده اید و حرکتی ندارید و در عشق و زندگی و تأهل و زیست اجتماعی دچار یاس و تردید و بحران هستید و اگر دانشجو یا طلبه اید و یا اگر عشقی و معشوقی دارید و خدای نکرده به فکر جدایی و فراق هستید و یا دنبال کنندگان و عاشق هایی دارید، حتی اگر اهل عرفان و فلسفه اید و...این کتاب، احتمالا کلیدک هایی برای گشودن قفل های زندگی مان و جواب برخی شبهاتِ لانه کرده در ذهن و جانمان را دارد و حال خوب کن است و در لابلای کلماتش، معارف و گشایش های خوبی دارد. برای من این کتاب از بهترین ها بود. کتاب را انتشارات شهرستان ادب چاپ کرده است. آخرِ کتاب صفحه آخر، یک جمله ی مستند از خانم صدیقه ی طاهره سلام الله علیها خطاب به آقا امیرالمومنین علی علیه السلام آمده که شاهکار است. اصلِ معناست. حاقِّ ولایت است. جانمایه ی حیات آن دو معصومِ بی همتاست. همان جمله، گمشده ی ما مردها و البته زن هاست

کتاب آقاسیدعلی

این کتاب شرح احوالات و بیشتر شرحِ پیوستن شاگردان سلوکی و معرفتی به مرامِ عرفانیِ عارف نامدار آیت الله سیدعلی قاضی است. یک جزوه ی مختصر و مفید و البته پر از نکات عرفانی و سلوکی. راجع به مرحوم آقای بهجت و علامه طباطبایی، مطالب کوتاه اما جالبی در کتاب آمده. برای ماها که دور از هرگونه سیر و سلوکی هستیم، این دست کتاب ها بیش از آن که تلنگری برای حرکت باشد؛ تازیانه ی حسرت و ندامت است بر وجودمان.