تبلیغ و ضد تبلیغ

 

تبلیغ و ضدّ تبلیغ

کار صداوسیما در دو ماه محرم و صفر، از افراط در پخش برنامه‌های محرمی‌، شبیه نومسلمان تازه‌کاری است که همه‌ی زورش را جمع کرده تا ثابت کند که مسلمان شده و ایمان آورده. عهد کرده تا جایی ادامه بدهد که مخاطبان‌ش بگویند: باشه بابا قبول! شورَش را درآوردی! تو مسلمانی! خیلی هم مسلمان! اصلاً تو کاتولیک‌تر از پاپ! کوتاه بیا! دست از سرمان بردار! حتماً خود کارگزاران صداوسیما آمار دارند و می‌دانند در این دوماه چه‌قدر مخاطب‌شان اُفت می‌کند. واقعاً چرا باید مخاطب، مثلاً یک هفته مانده به اربعین گزارش زنده‌ی وضعیت تردد زائران اربعین را در بیش از 5 شبکه! هم‌زمان دنبال کند؟! واقعاً این مدیران را چه می‌شود؟ کسی به‌شان تهمت ضد امام حسین بودن زده؟! یا با کسانی کَل انداخته‌اند که روی‌شان را در عاشقیت کم کنند؟! چند سالی است که در طول دو ماه محرم، تمام شبکه‌های صداوسیما زیر سایه‌ی عاشورا می‌رود. چیزی که در سنت و زندگی آیینی ما هم با این افراط مرسوم نبوده و عزای سیدالشهدا به همان دهه‌ی اول و نهایتاً یک روز اربعین محدود می‌‌شد. اما تلویزیون جمهوری اسلامی دو ماه تمام برنامه‌هایی را، آن هم با نازل‌ترین محتوا و کاملاً بی توجه به ماهیت و اقتضای رسانه‌ی تصویری پخش می‌کند. برنامه‌های یک‌سره حرّافی و یا گزارش‌های دارای کم‌ترین ارزش خبری. کاش این حجم عظیم برنامه، دست کم از یک جامعیت معرفتی در مقوله‌ی عاشورا و حضرت سیدالشهدا بهره داشت و در فرعیات احساسات‌برانگیز این‌همه فرو نمی‌شد. در این دو ماه، تلویزیون دربست می‌شود برای اقشار مذهبی. بل‌که آن‌ها را هم دل‌زده می‌کند و دربست می‌‌شود برای هیأتی‌ها! و بر همان نقیصه‌ای که سال‌ها است دامن هیآت را گرفته، پافشاری می‌‌کند: درآوردن گریه‌ی مردم و بس. برنامه‌هایی مثل طریق، از سرگذشت، با حسین حرف بزن و امثالهم تنها بر یک ارتباط عاطفی و رمانتیک - و نه عاشقانه - تکیه کرده‌اند و نظام منطقی و عاقلانه‌ی تفکر عاشورایی را نادیده می‌گیرند. یک نفر را جلوی دوربین بنشان تا حرف بزند و حرف بزند و حرف بزند. یک مجری هم در کمین تا لحظات عاطفی و اشک دم مشک گوینده را با نحوه‌ی سؤالات‌ش شکار کند و... پرچمی‌ و تبرّک چیزی بیاورند و یک دل سیر اشک و آه! که بله، ما عاشقیم. اما والله مخاطب بین عواطف عمیق و بازی با احساسات می‌تواند تفکیک کند. والله از این‌ها تفکر تمدن‌ساز درنمی‌آید. تفکر عرفانی شیعه مهم‌ترین پارادایم فکری است که می‌تواند با تفکر مدرن سرشاخ شود و بر آن غلبه کند و نظمی نو برپا سازد. اما ببینید متولیان تبلیغات ما دارند با این یَل مردافکن چه‌طور تا می‌کنند! التفات بفرمایید که برجسته‌ترین رسانه‌ی تبلیغات‌چی ما دارد یک تصویر خشک و محدود و بسیار قشری از دست‌گاه معرفتی شیعه به مخاطب‌ش ارائه می‌‌کند. همه‌ی معنویت شیعه و عرفان بلندپرواز ما در مسئله‌ی عاشورا، آن هم قسمت مصیبت و شکست و اشک عاشورا خلاصه نمی‌‌شود. این هم کم‌فروشی به مخاطب است و هم ظلم به معتقدات ما. و در پایان کلام گهربار آن کارگردان درجه یک همین تی وی، استاد کمال تبریزی را یادآور می‌‌شوم که فرمود: مهم‌ترین عاملی که علیه نظام جمهوری اسلامی‌ تبلیغ می‌کند، خود نظام جمهوری اسلامی است.

 

 مهدی متولیان