عاشورا و تکثر...
شرح عاشورا نیازمند تکثر است/ رسانه‌های دینی ما ناقص و ضعیف هستند
حجت‌الاسلام محمدرضا زائری معتقد است که در بیان محتوای معرفتی عاشورا در رسانه نباید به تنوع و گوناگونی مباحث انتقاد کرد و حتی نیازمند این تنوع هم هستیم.
خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ، لعیا درفشه: تولید آثار عاشورایی به اشکال مختلف و برگزاری آئین‌ها و مراسم مذهبی در ایام سوکواری شهادت امام حسین (ع) گرچه پیشینه‌ای چندین سده‌ای در کشورهای مسلمان دارد اما طی بیش از نیم قرن گذشته با ظهور رسانه‌های جمعی مدرن، این حوزه نیز مانند دیگر شئون زندگی اجتماعی و اعتقادی مردم، تحت تأثیر این پدیده نوظهور قرار گرفت. اما استفاده از ظرفیت‌های رسانه‌ای در زمینه ترویج پیام عاشورا در کشور ما مشخصاً پس از پیروزی انقلاب اسلامی جایگاه و شکل و شیوه‌ای متفاوت پیدا کرد و به همان اندازه که چشم‌انداز تازه‌ای در عرصه عاشوراشناسی و ترویج فرهنگ عاشورایی پیش روی مخاطبان قرار داد، به همان اندازه چالش‌ها و آسیب‌هایی نیز متوجه آن شد و این موضوع به ویژه با تکثر انواع مدیوم‌های رسانه‌ای در فضای مجازی در یک دهه گذشته نمود بیشتری پیدا کرد. خبرگزاری مهر طی گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام محمد رضا زائری بر آن شد تا کارکردهای رسانه‌ای در ارتباط با تولیدات فرهنگی مرتبط با موضوعات عاشورایی و نیز فرصت‌ها، ظرفیت‌ها و تهدیدهای احتمالی در این حوزه را مورد بازکاوی قرار دهد.
حجت‌الاسلام زائری دانش‌آموخته فقه و مبانی حقوق اسلامی در مقطع کارشناسی از مدرسه عالی شهید مطهری؛ کارشناسی ارشد فلسفه و حکمت اسلامی از دانشگاه آزاد اسلامی و کارشناسی ارشد روابط اسلام و مسیحیت از دانشگاه قدیس یوسف بیروت است.
وی تحصیلات دکتری خود را در همین دانشگاه با دفاع از پایان‌نامه خود با موضوع «مقایسه شبکه‌های ماهواره‌ای دینی اسلامی و مسیحی» به پایان رساند. تحصیل در دانشگاه صدا و سیما در رشته ژورنالیسم تلویزیونی، تحصیل در مرکز آموزش اسلامی فیلمسازی (باغ فردوس)، اشتغال به حرفه معلمی در مدارس تهران، مدیریت انتشار مجله زمزم به دو زبان انگلیسی و عربی و مجله صدف به زبان فارسی برای مخاطبان کودک و نوجوان خارج از کشور، راه‌اندازی خانه روزنامه‌نگاران جوان، انتشار نخستین مجله سینمایی کودکان و نوجوانان با نام «نور، صدا، دوربین، حرکت»، عضویت در هیأت داوران جایزه ادبی جلال آل احمد، راه‌اندازی نشریات همشهری محله، سردبیری روزنامه همشهری، تأسیس مجله کمیک استریپ «جدید»، تأسیس مؤسسه انتشاراتی ترینگل در بیروت و راه‌اندازی جشنواره باران غدیر برخی از فعالیت‌های زائری است که در نزدیک به سه دهه گذشته در کارنامه فرهنگی‌اش به ثبت رسیده است.
وی همچنین از سال ۱۳۸۰ تا کنون به عنوان صاحب امتیاز و مدیر مسئول ماهنامه خیمه که ماهنامه‌ای تخصصی در حوزه عاشوراست، فعالیت داشته و همزمان به کار پژوهش در زمینه روابط اسلام و مسیحیت و نیز معرفی آثار مسیحیان به جامعه ایران پرداخته است. از جمله آثار قلمی او می‌توان به «اعترافات»، «زندگی حسینی»، «حجاب بی‌حجاب»، «گاف فرهنگ»، «سبک زندگی»، «تقاطع انقلاب» و «کتاب تنهایی» اشاره کرد. زائری در حال حاضر علاوه بر سخنرانی‌های مذهبی و فعالیت مطبوعاتی و تألیف و پژوهش، به تدریس در دانشگاه‌ها و مراکز علمی مشغول است.
به عنوان مقدمه ابتدا بفرمائید کارکرد رسانه‌ها را در رابطه با موضوع عاشورا و بازنمایی تفکری که حاوی نوعی ظهورات اجتماعی نیز هست و توده مردم ارتباطی تنگاتنگ با آن دارند چگونه ارزیابی می‌کنید و این‌که آیا زبان آثار و آرا عاشورایی که در کشور ما غالباً برآمده از فرهنگ حوزوی است با زبان و ادبیات نسبتاً مدرن رسانه‌ای ما همخوانی دارد؟
تناقضی در این قضیه وجود ندارد چون اولاً کارکردهای رسانه متنوع و متفاوت است و رسانه قالب‌های گوناگون دارد ثانیاً موضوع عاشورا و محرم ابعاد متفاوتی دارد. ممکن است هر کدام از این‌ها در یکی از قالب‌های رسانه‌ای بیشتر جا بگیرد و در یکی از رسانه‌ها و یکی از فرصت‌های رسانه‌ای بهتر عرضه شود. بخشی از ماجرا جنبه مناسکی و آئینی دارد که طبیعتاً رسانه‌هایی که جنبه اطلاع‌رسانی و خبری برایشان پررنگ‌تر است به آن می‌پردازند، بخشی از ماجرا جنبه معرفتی و محتوای فکری و اعتقادی دارد که طبیعتاً برخی رسانه‌های دیگر ممکن است ظرفیتش را داشته باشند.
مثلاً چه نوع رسانه‌هایی؟
