حا.میم

یادداشت های حسن مجیدیان

حا.میم

یادداشت های حسن مجیدیان

حا.میم

نوشتن را دوست دارم همین!

بایگانی

۱۸ مطلب در شهریور ۱۴۰۳ ثبت شده است

شب نشینی بعد از مراسم تدفین

شنبه, ۱۷ شهریور ۱۴۰۳، ۰۷:۵۳ ق.ظ

 در این چند روزِ تعطیلات یک چندتایی کتاب خواندم. نمیدانم برخی از این کتاب ها که من انتخاب و معرفی میکنم به درد رفقا می‌خورد یا نه؟ شاید این کی به درد شماها و دغدغه‌هایتان نخورد و اولویت شما نباشد. من البته برخی کتاب ها را هم که خودم می‌خوانم اصلا اینجا معرفی نمیکنم. اما مثل چنین کتابی، به شما در شناخت اطرافیان و نزدیکان کمک می‌کند. می‌فهمید که آدم ها، دوستان، زن یا شوهرتان، زوایای پنهان و نهفته ها و رازها و احیانا خطاهایی دارند که ندانستن و بی اطلاعی از آن‌ها، برای شما عینِ راحتی و نعمت است. چون با کشف رازها، نگاه‌ ها و زندگی ها هم دگرگون می‌شود و مثل قبل نمی‌شود. این کتاب داستان سفرِ چند زن و شوهر به ارتفاعات برفگیرِ سی سخت است. آنها در ماشین و در دل ِ جاده ی برفی و در دل شب، بازی جرات یا حقیقت راه می اندازند و هر کدام حرف مگو و رازِ سربه مُهرشان را روایت می‌کنند و همین باعث می‌شود که... کتابی گرم و گیرا که خودم از نثرش خیلی بهره بردم که جان دار و پُرمایه بود و در نوع خودش، یک کارگاهِ جالبِ نویسندگی. بهرحال حُسن خواندن چنین متن هایی، شناخت و تحلیل و تحمل و همزیستی با آدم هاست. حالا اولش شک داشتم که این کتاب را معرفی کنم یا نه! ولی حالا به نظرم با این توضیحات، اگر بخوانیدش؛ ضرر نکرده اید!

  • حسن مجیدیان

ریگ جن

شنبه, ۱۷ شهریور ۱۴۰۳، ۰۷:۵۱ ق.ظ

اثرات مخرب و وحشتناکِ مصرفِ گُل. به نظرم یک دور خواندن چنین کتاب هایی حتی برای ما که الحمدلله مبتلا به مخدر نیستیم، بد نباشد. حتی اگر زبانم لال، کسی از جمع ما یا دوستان و اطرافیان و نوجوانان در بند مصرف باشد؛ خواندن چنین رمانی، تلنگر فوق العاده ای است. داستان کتاب راجع به جوان دانشجویِ پولداری است که در سمنان دوران تحصیلش را می‌گذراند. او با ابتلاء به مصرف گُل به ورطه ی جنایت و توهمات وحشتناک می افتد. به قدری تعلیق و ابهام و هیجان کتاب بالاست که تا لحظه ی آخر معلوم نیست، آخرِ کار چه خواهد بود و آیا همه ی این نوشته ها و سیرِ اتفاقات، توهمِ شخصیت اول داستان است یا که سیر طبیعی اتفاقات کتاب. یکی از جالب ترین کتاب هایی بود که خواندم. البته شاید مناسب نوجوان ها نباشد چندان. البته نوجوان های امروز که خب دیگر خیلی جلوترند از ماها در فهم و اطلاع از مسائل. بهرحال من این کتاب را قابلِ پیشنهاد و مفیدِ مطالعه می‌بینم. البته به خاطر اوجِ توهماتِ شخصیت اصلی، باید خیلی حوصله کنید و پای روایت او از توهماتش صبر کنید. راستی ریگ جن، کویری است مهیب و جالب در جنوب سمنان که داستان‌های جالبی از آن روایت می‌کنند.

 

  • حسن مجیدیان

مظلوم بود رییسی

شنبه, ۱۷ شهریور ۱۴۰۳، ۰۷:۴۹ ق.ظ

 

گاهی یاد مرحوم شهید رییسی می افتم که چه مظلوم بود و چقدر تمسخر شد. آقای پزشکیان رئیس جمهور محترم گفته اند دلیل انتخاب عراق برای اولین سفر خارجی رفتن به نجف و زیارت مولاست. با این حرف و نیت کاری ندارم. اما خداوکیلی اگر همین حرف را شهید رییسی گفته بود؛ تمسخر نمیشد؟ متهم به ریاکاری نمی‌شد؟ به سوء استفاده از مقدسات متهم نمیشد؟ واقعا که مظلوم بود. و دنیا عجب چرخ و گردشی دارد!

  • حسن مجیدیان

انفاق از بهترین ها

شنبه, ۱۷ شهریور ۱۴۰۳، ۰۷:۴۷ ق.ظ

حضرت امام رضا (سلام الله‌ علیه) هنگام صرف غذا، ظرف خالی طلب می کردند و قبل از خوردن، #بهترین غذاهای سفره را در آن ظرف ریخته و برای مستمندان می فرستادند[۱] آنگاه این آیات را می خواندند:«فلا اقتَحَم العقبة وما أدریک ما العَقَبة» [۲] مردم این عقبه ها و گردنه های عاقبت نگری را بالا نمی روند. به واقع نمی دانند این گردنه ها چیست. در سرزمین های هموار، مساعد و ملایم راه می روند. در دامنه‌ی کوه که زمین هموار است، راه رفتن مشکل نیست. بالای کوه رفتن دید انسان را وسیع می‌کند. لباس‌های کهنه و مندرس را به فقرا دادن، صراط مستقیم نیست، «اقتحام عقبه»یا گذشتن و عبور از گردنه نیست. این آیه ما را تشویق می‌کند که چرا از کوه مشکلات بالا نمی‌روید؟ چرا همیشه در دامنه‌ کوه هستید؟ چرا همت های بلند ندارید؟ چرا سعی نمی کنید، که از این گردنه ها و کُتلها بگذرید؟ غذاهای مانده و لباس‌های مندرس را به این و آن دادن، کار سهلی است و این را خدای سبحان دوست ندارد: «لن تنالوا البرّ حتی تنفقوا مما تحبّون»[۳] [۱]الکافی ج۴ ص۵۲ [۲]سوره بلد آیات ۱۱_۱۲ [۳]سوره آل عمران آیه ۹۲ حکمت عبادات ص۹۷ #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی

  • حسن مجیدیان

درباره ی جواب ایران

شنبه, ۱۷ شهریور ۱۴۰۳، ۰۷:۴۷ ق.ظ

 

اول کار بگویم که من هیچ دست‌رسی خاصی به اخبار و اطلاعات ندارم. آنچه می‌گویم خبر نیست. اطلاع نیست. تحلیل و حتی تصور است. برآیند ذهنی شخص من از اوضاع میدان و اطلاعات در دست‌رس همگان است. من گمان می‌کنم پاسخ حتما در کار خواهد بود. گمان می‌کنم این پاسخ بسیار سنجیده و با جزئیات بسیار دقیق خواهد بود. گمان می‌کنم کاملا غیرمنتظره خواهد بود. گمان می‌کنم احتمال این که بارها قبل از اجرا و در مراحل اولیه با مشکلاتی مواجه شود کم نیست. گمان می‌کنم نتایج این پاسخ کاملا غیرقابل برگشت خواهد بود. و در نهایت گمان نمی‌کنم این پاسخ شباهتی به عملیات وعده‌ی صادق خواهد داشت.

 کورش علیانی

  • حسن مجیدیان

شما به چی زنده اید؟

يكشنبه, ۱۱ شهریور ۱۴۰۳، ۰۸:۳۴ ق.ظ

واقعیت این است که تمامِ زیست ما همین فضای مجازی شده. وابستگی به اخبار و کانال ها و پیام ها را وقتی فهمیدم که بعد از دوهفته وقتی از سفر اربعین برگشتم و انبوه پیام های نخوانده ام را دیدم؛ احساس کردم به کلی از دنیا و جریان زندگی عقبم! حالا وقتی همه ی پیام ها را خواندم دیدم که چیزی را هم از دست نداده ام و خبری هم در ایران نبوده و همه چیز سرِ جایش هست. این؛ از بدبختی های انسانِ این زمانه است. وابستگی او به جریانِ شلوغ و روزانه ی اخبار. من و ما هم مستثنی نیستیم و با همه ی ژستِ حکیمانه و عاقلانه ای که به خود گرفته ایم؛ بدون گوشی و فضای مجازی و ارتباطات در شبکه های اجتماعی؛ انگار مُرده ایم...

شما به چی زنده اید؟

  • حسن مجیدیان

اربعینیات

يكشنبه, ۱۱ شهریور ۱۴۰۳، ۰۶:۴۲ ق.ظ

 

اول/ موسپیدها، سلفی با ضریح

در مسیر سیدمحمد و سامرا و کاظمین، پا به سن گذشته هایی با ما همسفر بودند. من دیدم که برخی از این موسپیدها چقدر دل آزار هستند! برخی بی مبالات و کم طاقت و رنجور و سبک. و البته برخی هم وزین و مودب و در قواره ی یک پیرِ دوست داشتنی و خواستنی. من وقتی دقت کردم دیدم که ایام پیریِ من،بِه از این ها نخواهد بود! جوانی آینه ی تمام نمای کهنسالی است. پیریِ و موسپیدیِ ما هم لابد مثل همین روزهایمان خواهد بود. همین درک و تبادر ذهنی، غمِ من را بیشتر کرد. کاش آدم، قبل از زوال و ناتوانی ، خودش را بسازد و درست کند. یکی از چندش آورترین تصاویر برای من در کنار ضریح مطهر امامین عسکریین، تلاش این و آن برای سلفی با ضریح بود. ای نابود شود این موبایل ِ لاکردار. ای بمیرد این شهوتِ عکس گرفتن از خود حتی در قدسی ترین مکان های شیعه. در محضر توجه و لطف امام که حتی ضمیر و نهانِ تو را می‌بیند، عکس گرفتن دیگر چه کوفت و مرضی است؟ حالا در صحن ها حرفی نیست که عکسی به یادگار بماند. اما کنار آن لحظات ناب و قیمتی که دیگر معلوم نیست کِی نصیب آدم شود؛ تماس تصویری و عکسِ سلفی را من یکی نمی‌توانم هضم کنم!

 

 

دوم/ بچه بزرگ ها

در این موکبی که ما حوالی حرم داریم، بچه های کوچک، فراوان حضور دارند. دائم سر می‌زنند و سر و گوش می جنبانند و به گویش شیرینِ عربیِ محلی حرف می‌زنند و تمنا می‌کنند که به ما کمک کنند. من در رفتار و کلامشان دقت میکنم که چقدر ادب و تربیت دارند. واقعا تربیت خوبی دارند. لاقل کودکان کربلا را اینطور دیدم. کوچک اند اما بزرگی می‌کنند. مهربانند. خوش رو هستند و علاقه دارند از کارِ ما ایرانی ها سر در بیاورند. مقایسه این بچه ها با نوعِ کودکان و نوجوانان ما، تفاوت سلوک خانوادگی و تربیت را در دو کشور مسلمان و شیعی ، نمایان می‌کند. کودکی که با ارتباط اجتماعی و علاقه ی به کار، بار بیاید از بچه ی کوچکِ گوشی بدستِ گوشه گیرِ ما، به نظرم خیلی بهتر باشد. اربعین در کربلا همه را زنده کرده و به جریان انداخته. شب های کربلا انگار با خواب غریبه است. هرجا می‌روی بساط موکب و کار برای اباعبدالله علیه السلام فراهم است.

 

 

سوم/ ارتحال در کاظمین

خیلی بنیه ی قوی ای ندارم. البته ضعیف و مردنی هم نیستم. اما بعد از زیارت امامین کاظمین علیهما سلام، در پی یافتن ماشین برای کربلا، ناگهان دیدم تمام تصاویر جلویم پرپر می‌زنند. زبانم قفل شد. پا و دستم سست. عقلم به تعطیلات رفت و سو از چشمانم.. و افتادم! می‌گفتند گرما زده شدی! ولی برای من احساسی بود شبیه سکته یا قبض روح. خلاصه مرده بُدم و زنده شدم. این برای من شاید از سخت‌ترین تجربیات نزدیک به مرگ بود. و چقدر ماها باد در کله داریم که احساس می‌کنیم هنوز زمان داریم و مرگ برای ما نیست. خدا رحم کند که خوب بمیریم.

 

چهارم/ مستوره های عراق

ظهر در گرمایی که فوق طاقت بود رفتم بیرون موکب برای تهیه دارو. کربلا حتی سرِ ظهر، عین غروبِ کلانشهرهای ما مملو از جمع و جمعیت است. شُرشرِ عرق و شدت نَفَس بود که از من می‌تراوید و بیرون میزد. اما یکباره متوجه شدم که فوج بانوان در گوشه گوشه شهر با نهایت ستر و حجابی سنگین در رفت و آمدند. و این از کرامات بانوی مسلمان و شیعی در جهانِ متعفنِ ماست. جایی که مردان در هُرم سوزنده و سنگین آفتاب، از راه رفتن و فعالیت عاجزند، حضور بانوی محجبه( آن هم حجابِ کامل شرعی) از معجزات است به خدا. دریغ و درد که دنیا دارد از عریانی و لُختی عبور می‌کند و موج حجاب، اروپای دین گریز را در بر گرفته، اما دختران ما تازه رسیده اند به شلوارِ پاره و ناف نمایی و زلف آویزی. چقدر خون به دلِ آدم می‌شود از این حد از جهالت و پرتی و عقب ماندگی. کربلا ظاهر و باطنش، پاک و دور از آلودگی است. کربلا جای آرامش و بی گناهی است. کربلا آدم ساعت ها و روزها دور از عادات زشت و ناباب و ناگوار است. کربلا همه اش خوبی است. نور است. عشق است. اصلِ زندگی است. و همه ی اینها از برکت و حضور و نگاه مولاست. از اباعبدالله است. روحی فداه

 

پنجم/ مدیریتِ غذایی مولا

دیشب در موکب با حساب و کتاب ما مثلا ۴۰ زائر باید می‌داشتیم. اما موقع کشیدن غذا نزدیک ۳۰ پرس غذا آماده شد! خدایا حالا چه کنیم؟ اینطوری که شرمنده ی زائران سیدالشهدا علیه السلام می شویم. آشپز با اطمینان گفت که من غذا را میکشم و غذای سرخالی هم نمیکشم! من گفتم فوقش می رویم و از موکب های بغلی یا نهایتا از رستورانی غذا میگیریم. همین حین، باز هم چند زائر ِشام نخورده به موکب آمدند و استرس من بیشتر شد! وقتی غذا را به زائران دادیم، خدایا تو شاهد باش که ۳ ظرف غذا اضافه آمد! همان ۳ ظرف غذا را هم بردیم و سرِ میدان به رهگذران دادیم! هنوز به اباعبدالله و مدیریت او و هواداری اش از زائران و شرمنده نشدنِ خادمانش ایمان نیاورده اید؟ این است آقایی که ما به او دل بسته ایم. برکت دادن به غذای کم، کمترینِ معجزاتِ اوست. جانم فدایش...

 

ششم/ خوردن یا خورانیدن

کوردل ها و غُرغروها از اربعین " خوردن" ها را می‌بینند و ما " خورانیدن" ها را. این که مردم ما در استوری ها، عکس غذاهای لذیذِ موکب داران عراقی را منتشر میکنند؛ نه برای حرص و ولع و شکمبارگی بلکه برای انعکاس کرامت و بزرگی و محبتِ ملت عراق است. یعنی آی مردم عالم، ببینید که این مردمانِ نجیب و کریم؛ برای زائران اباعبدالله روحی فداه، بهترین ها را بدون ذره ای منت، بذل می‌کنند. نه فقط غذا که حتی امروز ظهر وقتی رفتم داروخانه ی میدان سیدالاسعار، مردِ جوانِ پشت دخل، بخشی از داروها را رایگان داد و گفت: لِزوارِ ابی عبدالله... و حتی وقتی عرقِ مرا دید؛ رفت با آب خنک و دستمال کاغذی و لبخند برگشت.

 

 

هفتم/ صد به صفر

به نظرم ملت عراق صد به هیچ و بلکه بیشتر، از ما در مروت و کرامت جلوتر و بالاترند‌. آخرین باری که برادر و خواهر یا فامیلِ ما یک شب در منزل ما، مانده اند چقدر میگذرد؟ اصلا این رسومات هنوز در ما هست یا نه؟ کدام آدم، مثل این عراقی ها درِ خانه اش را از داخل قفل می‌کند و جلوی زائر، گریه می‌کند که تو را به خدا یک شب بیشتر بمان؟ کدام آدم، از کربلا به تهران پیامک می‌زند که آیا فلان حاجتت را امام برآورده کرد یا نه؟ کدام آدمِ فقیر در جیبِ زائر، پولِ تو جیبی می‌گذارد؟ کدام یک از ما، بچه هایمان را از سرِ سفره میهمان دور می‌کنیم و ته مانده ی غذای زائر را جلوی اطفالمان میگذاریم؟ کدام یک از ما ده روز جلوتر پیامک میزنیم که امسال هم منتظرتان هستیم و مدیونید جای دیگر بروید؟ بله ملت شریف عراق از ما هزاران بار جلوتر و والاتر و عالی ترند... ملتِ امام حسین اند این ها.

 

  • حسن مجیدیان

تبلیغ و ضد تبلیغ

يكشنبه, ۱۱ شهریور ۱۴۰۳، ۰۶:۳۸ ق.ظ

 

تبلیغ و ضدّ تبلیغ

کار صداوسیما در دو ماه محرم و صفر، از افراط در پخش برنامه‌های محرمی‌، شبیه نومسلمان تازه‌کاری است که همه‌ی زورش را جمع کرده تا ثابت کند که مسلمان شده و ایمان آورده. عهد کرده تا جایی ادامه بدهد که مخاطبان‌ش بگویند: باشه بابا قبول! شورَش را درآوردی! تو مسلمانی! خیلی هم مسلمان! اصلاً تو کاتولیک‌تر از پاپ! کوتاه بیا! دست از سرمان بردار! حتماً خود کارگزاران صداوسیما آمار دارند و می‌دانند در این دوماه چه‌قدر مخاطب‌شان اُفت می‌کند. واقعاً چرا باید مخاطب، مثلاً یک هفته مانده به اربعین گزارش زنده‌ی وضعیت تردد زائران اربعین را در بیش از 5 شبکه! هم‌زمان دنبال کند؟! واقعاً این مدیران را چه می‌شود؟ کسی به‌شان تهمت ضد امام حسین بودن زده؟! یا با کسانی کَل انداخته‌اند که روی‌شان را در عاشقیت کم کنند؟! چند سالی است که در طول دو ماه محرم، تمام شبکه‌های صداوسیما زیر سایه‌ی عاشورا می‌رود. چیزی که در سنت و زندگی آیینی ما هم با این افراط مرسوم نبوده و عزای سیدالشهدا به همان دهه‌ی اول و نهایتاً یک روز اربعین محدود می‌‌شد. اما تلویزیون جمهوری اسلامی دو ماه تمام برنامه‌هایی را، آن هم با نازل‌ترین محتوا و کاملاً بی توجه به ماهیت و اقتضای رسانه‌ی تصویری پخش می‌کند. برنامه‌های یک‌سره حرّافی و یا گزارش‌های دارای کم‌ترین ارزش خبری. کاش این حجم عظیم برنامه، دست کم از یک جامعیت معرفتی در مقوله‌ی عاشورا و حضرت سیدالشهدا بهره داشت و در فرعیات احساسات‌برانگیز این‌همه فرو نمی‌شد. در این دو ماه، تلویزیون دربست می‌شود برای اقشار مذهبی. بل‌که آن‌ها را هم دل‌زده می‌کند و دربست می‌‌شود برای هیأتی‌ها! و بر همان نقیصه‌ای که سال‌ها است دامن هیآت را گرفته، پافشاری می‌‌کند: درآوردن گریه‌ی مردم و بس. برنامه‌هایی مثل طریق، از سرگذشت، با حسین حرف بزن و امثالهم تنها بر یک ارتباط عاطفی و رمانتیک - و نه عاشقانه - تکیه کرده‌اند و نظام منطقی و عاقلانه‌ی تفکر عاشورایی را نادیده می‌گیرند. یک نفر را جلوی دوربین بنشان تا حرف بزند و حرف بزند و حرف بزند. یک مجری هم در کمین تا لحظات عاطفی و اشک دم مشک گوینده را با نحوه‌ی سؤالات‌ش شکار کند و... پرچمی‌ و تبرّک چیزی بیاورند و یک دل سیر اشک و آه! که بله، ما عاشقیم. اما والله مخاطب بین عواطف عمیق و بازی با احساسات می‌تواند تفکیک کند. والله از این‌ها تفکر تمدن‌ساز درنمی‌آید. تفکر عرفانی شیعه مهم‌ترین پارادایم فکری است که می‌تواند با تفکر مدرن سرشاخ شود و بر آن غلبه کند و نظمی نو برپا سازد. اما ببینید متولیان تبلیغات ما دارند با این یَل مردافکن چه‌طور تا می‌کنند! التفات بفرمایید که برجسته‌ترین رسانه‌ی تبلیغات‌چی ما دارد یک تصویر خشک و محدود و بسیار قشری از دست‌گاه معرفتی شیعه به مخاطب‌ش ارائه می‌‌کند. همه‌ی معنویت شیعه و عرفان بلندپرواز ما در مسئله‌ی عاشورا، آن هم قسمت مصیبت و شکست و اشک عاشورا خلاصه نمی‌‌شود. این هم کم‌فروشی به مخاطب است و هم ظلم به معتقدات ما. و در پایان کلام گهربار آن کارگردان درجه یک همین تی وی، استاد کمال تبریزی را یادآور می‌‌شوم که فرمود: مهم‌ترین عاملی که علیه نظام جمهوری اسلامی‌ تبلیغ می‌کند، خود نظام جمهوری اسلامی است.

 

 مهدی متولیان

  • حسن مجیدیان