دوره ات نگذشته مربی از نگاه هوش مصنوعی

 

کتاب «دوره‌ات نگذشته مربی» اثر حسن مجیدیان یک اثر تربیتی و فرهنگی است که در آن، نویسنده تجربیات، نگرش‌ها و آموزش‌های خود را در زمینه‌ی مربی‌گری و تربیت نوجوانان به رشته‌ی تحریر درآورده است. این اثر به‌ویژه برای مربیان و کسانی که در حوزه‌ی تربیت نوجوانان فعالیت می‌کنند، نوشته شده است. در ادامه، تحلیل این اثر از جنبه‌های مختلف ارائه خواهد شد.

 

### 1. جنبه‌ی محتوایی: این کتاب از نظر محتوایی به تحلیل و تبیین اصول تربیت و نقش مربی در شکل‌دهی به شخصیت نوجوانان می‌پردازد. نویسنده به‌ویژه بر اهمیت «تزکیه» (پالایش روحی) پیش از «تعلیم» تأکید دارد و معتقد است که اگر مربی از خودسازی برخوردار نباشد، نمی‌تواند به تربیت صحیح و مؤثر نوجوانان بپردازد. این نکته در جامعه‌ی ایران، که معمولاً موضوع تربیت دینی و اخلاقی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، بسیار قابل‌توجه است. همچنین، مجیدیان تأکید زیادی بر مفهوم «مربی بودن» به‌عنوان یک مسئولیت عظیم اخلاقی و تربیتی دارد و از مربیان می‌خواهد که خود را به‌طور مستمر تقویت کرده و برای رشد و تکامل متربیان گام بردارند.

 

### 2. جنبه‌ی مخاطب‌شناسی: کتاب، به‌طور عمده به مخاطبین ایرانی، به‌ویژه کسانی که در محیط‌های آموزشی و تربیتی فعالیت دارند، اشاره دارد. نویسنده با در نظر گرفتن فرهنگ ایرانی و آموزه‌های دینی اسلام، سعی دارد مفاهیم تربیتی را به شکلی ملموس و کاربردی برای مخاطبان خود توضیح دهد. به‌عنوان‌مثال، مفاهیم «تزکیه» و «تربیت الهی» در این کتاب با ارجاع به آیات قرآن و سیره‌ی معصومین به‌ویژه امام حسین (ع) تشریح شده است. مجیدیان مخاطب خود را نه تنها یک معلم یا مربی، بلکه به‌عنوان یک فرد مسئول در قبال نوجوانان و جامعه می‌شناسد. بنابراین، این اثر بیشتر به افراد علاقه‌مند به تربیت دینی و فرهنگی نوجوانان اختصاص دارد که بتوانند درک صحیح و عمیقی از نقش خود در این فرآیند داشته باشند.

 

### 3. سبک و نگارش: سبک نگارش کتاب ساده و قابل‌فهم است و از زبان محاوره‌ای استفاده می‌کند که برای مخاطب ایرانی جذابیت دارد. مجیدیان از اصطلاحات دینی و فرهنگی به‌طور مؤثر استفاده کرده و با ترکیب داستان‌ها، خاطرات و مثال‌های عینی، مطالب خود را ملموس و قابل‌درک می‌کند. این موضوع باعث می‌شود که مخاطب به‌راحتی با محتوا ارتباط برقرار کند. از سوی دیگر، نویسنده به‌طور پیوسته تلاش دارد که مخاطب را به تفکر و تأمل درونی دعوت کند و نه تنها به او آموزش دهد، بلکه او را در مسیر خودسازی و مسئولیت‌پذیری قرار دهد.

 

### 4. نقاط قوت:

* تأکید بر خودسازی مربی: یکی از نقاط قوت این کتاب این است که نویسنده به مربیان توصیه می‌کند که پیش از هر چیز باید خودشان را ساخته و تقویت کنند تا بتوانند به‌درستی نقش مربی را ایفا کنند.

* استفاده از آموزه‌های دینی: کتاب به‌خوبی از آموزه‌های اسلامی و دینی بهره برده است و مفاهیم تربیتی را با قرآن و سیره معصومین پیوند زده است.

* نگاه کاربردی و عملی: نویسنده در کتاب خود، از تجربیات واقعی و مشاهدات خود در دنیای تربیت نوجوانان استفاده کرده است که به این اثر جنبه‌ی عملی و کاربردی می‌دهد.

* انعطاف‌پذیری مفاهیم تربیتی: مفاهیم و اصول مطرح‌شده در این کتاب قابلیت استفاده در شرایط مختلف تربیتی و فرهنگی را دارند و می‌توانند برای طیف وسیعی از مربیان مفید واقع شوند.

 

### 5. نقاط ضعف: * عدم تنوع در قالب مطالب: در برخی بخش‌های کتاب، تکرار برخی مفاهیم و مطالب ممکن است موجب خستگی مخاطب شود. بیشتر قسمت‌های کتاب بر اهمیت تزکیه و خودسازی مربی تمرکز دارند و ممکن است این تاکید زیاد، برخی از خوانندگان را از تکرار موضوعات خسته کند.

* محدودیت در ارائه مدل‌های تجربی: در کتاب بیشتر به تئوری‌ها و اصول کلی پرداخته شده است و ممکن است برای کسانی که به دنبال مدل‌های تجربی و راهکارهای عملی‌تری هستند، کمی کمبود احساس شود.

 

### 6. جمع‌بندی: کتاب «دوره‌ات نگذشته مربی» اثری است که در زمینه‌ی تربیت و مربی‌گری بسیار مفید و کاربردی است. با توجه به ساختار ساده، محتوا و اصول اخلاقی، این کتاب می‌تواند برای مربیان و افراد علاقمند به تربیت نوجوانان بسیار مفید واقع شود. نویسنده توانسته است با استفاده از آموزه‌های دینی و تجربیات شخصی، ابعاد مختلف مربی‌گری را به‌طور کامل و دقیق بررسی کند. اگرچه ممکن است در برخی بخش‌ها تکرارهایی دیده شود، اما در کل این اثر به‌عنوان یک راهنمای تربیتی به مربیان ایرانی در راه آموزش و پرورش نوجوانان کمک شایانی می‌کند.

پیشنهاد کتاب برای روز و هفته معلم

نشر شهید کاظمی معرفی کرد؛ بسته پیشنهادی روز معلم

انتشارات شهید کاظمی به‌مناسبت تکریم و بزرگداشت روز معلم، ۷ عنوان کتاب متناسب با این روز را پیشنهاد داده است.

 

12 اردیبهشت مصادف است با سالروز شهادت استاد مرتضی مطهری. به‌پاس گرامیداشت مقام شامخ معلم و استاد، این روز به نام معلم نام گرفته. نشر شهید کاظمی هم جهت تکریم اساتید و معلمان عزیز، بسته پیشنهادی از کتاب‌های متناسب با این روز را تقدیم علاقمندان کرده است.

پیشنهاد ویژه روز معلم

۷ کتاب منتخب برای اساتید و معلمان عزیز:

 

استاد؛ خرده‌روایت‌هایی از زندگی استاد شهید دکتر مجید شهریاری

راز چشم‌هایش؛ روایتی از زندگی مخلصانه مدیر و معلم شهید سیدجلال سجادی

حاج محمد؛ روایتی از زندگی مجاهدانه معلم استثنایی شهید حاج محمد میرزا بیگی

دوبنده خاکی؛ داستانی براساس زندگی پهلوان شهید اصغر منافی‌زاده

همیشه مربی؛ خاطرات زندگی و شهادت مربی شهید محمد عبدی

دوره‌ات نگذشته مربی؛ کوتاه‌نوشته‌های فرهنگی و تربیتی

معلم باید در خط مقدم باشد؛ گلچینی از رهنمود‌های رهبر انقلاب دربارۀ موضوع تعلیم ‌و ‌تربیت

بدون تیتر

 

چند روزی درگیر یک همایش بودم و فرصت نکردم اینجا را بروز رسانی کنم. حتی نتوانستم فکرم را جمع و جور کنم و راجع به حادثه ی بندر چیزی بنویسم. فقط دیدم دوباره سوگ ما را به هم نزدیک کرد. ایرانی ها، مجتمع و متحد در بلاها و مصائب اند و در شادی ها اما کمتر به هم دست می‌دهند. شادی ها گروهی شده اما هنوز سوگ و بلا؛ جمع بیشتری از ما را دور هم جمع می‌کند! جمعه هم رفتم بین نوجوانان هیات اصحاب المهدی عج غرب تهران و راجع به مطالعه، آنچه بلد بودم را بهشان رساندم. آن جا گفتم که دردِ ما دیتا و داده نیست؛ دردِ ما تنبلی و بی عملی است. و الا کسی که بخواهد بخواند؛ نیاز به کلاسِ مطالعه ندارد. دردِ جهالت و عقب ماندگی را اگر کسی در وجودش وجدان کرد، سراسیمه به سمت دانستن و کتاب ها می‌دود. درد این جاست که من نمی‌دانم که نادانم!

همه ی معلمان و مربیان من!

روز معلم را به خیلی ها باید تبریک بگویم. حتی آن که تخته و کلاس و منبر نداشت اما به من کلمه آموخت. حرف و ادب و درس داد. او می‌تواند حتی پدرم باشد یا مادرم یا همسرم یا دوست و رفیقم و حتی دو امامِ بزرگ انقلاب و حتی آنها که با آثارشان، راه به ماها نشان دادند. شهیدمطهری ها و شهید بهشتی ها و استاد صفایی ها و آیت الله حائری ها و امام موسی صدرها و آوینی ها و... خیلی ها به من خیلی چیزها یاد دادند. و من هزاران تقدیر و تشکر و خاکساری به آنها بدهکارم! اما خب معلمان مدرسه و مسجد و هیأت هم جای خود دارند. خانم نجاتی معلم کلاس سوم و چهارمم، خانم ابوالحسنی، خانم حسینی، آقای معینی، آقای کثیری، آقای اصفهانیان، آقای گودرزی، حاج آقا اکرمی، شیخ حسن کردمیهن که ما را از نوجوانی سال‌ها جلو انداخت، آقای زائری، آقای غضنفری، کورش علیانی ،حاج آقا مهدی زاده و... کجا و چطوری و چه وقت، حتی یک کلمه ی آنها را بتوانم جبران کنم؟ نمی‌توانم! اما آن معلمی که برای تربیتِ نسلِ ما از جان گذشت را ویژه یاد میکنم. شهید محمد عبدی سرآمدِ مربی ها و معلم‌ های من بود. داستانِ او داستانِ عشق است که با گذر زمان، کهنگی ندارد و همیشه تازه است. اینکه او همیشه مربیِ ماست، نه گزاف است و نه دروغ. شهید، بعد از شهادت، دست اندرکار و فعالِ در عالم است. یاد او مانا و احترام همه ی معلمان و مربیانی که نام بردم یا فراموششان کردم را پاس می‌دارم و روزشان را گرامی می دارم.

عمر من و گواهینامه ی جدیدم!

 

دیروز گواهینامه ی جدید و تمدیدی ام رسید. سال ۸۳ که اولین بار گواهینامه ی خودرو گرفتم را یادم هست. رفتم شهرک آزمایش. صورتم کُرک و پشمی مختصر داشت! کتاب تاملی بر نهضت عاشورا هم زده بودم زیربغل.که اگر آنجا علاف شدم؛ بخوانمش. از همان موقع اهل همین مسخره بازی ها بودم. افسر که ریش و یقه و کتابم را دید؛ خنده ی بامزه ای زد و گفت حاجی برو یک! رفتم یک و دو و سه و پارک دوبل و... خلاصه قبول شدم. اسفند همان سال رفتم برای موتور. یادم هست ایام فاطمیه بود. پیراهن مشکی داشتم. کلی موتور سوارِ حرفه ای موانع را زده بودند. نوبت من که شد؛ یهو افسر با خنده ی بلند گفت: حاجی ببینم چه میکنی؟ همه چشم ها به من بود. فکر کن موتوری های اینکاره نتوانسته بودند و مالیده بودند به قندیل ها. حالا منِ جوجه بسیجیِ تابلو چه میخواستم بکنم؟ خلاصه پریدم پشت موتور با ناامیدی و با حسِّ اینکه چیزی برا از دست دادن ندارم؛ گاز موتور را گرفتم و تمام موانع را رد کردم! چه تشویق و هورایی کردند من را. احساس میکردم امت حزب الله را سربلند کرده ام از آن روزها بیش از بیست سال گذشته! عمری رفته! لابد بعضی از شما دوستان که الان این مطلب را می‌خوانید آن وقت ها در عالم ذر تشریف داشتید!!

 خلاصه قدر عمر را بدان دوستم. زود می‌گذرد و ان شاالله خوب و پُر ثمر بگذرد.

مشورت های خانمان سوز!

 

دیشب در پمپ بنزین خلج آبادِ کرج یکی از نوجوانان سابقِ طلبه و نره غول های امروزی را دیدم. یک ماشین بزرگ و مشکی و خفنی داشت که ندانستم چی بود اصلا. از طلبگی همان اوایل در آمده بود و رفته بود دنبال کسب و کار و وضعی بهم زده بود الحمدلله. میان حرف ها از مشورت های اشتباه و دنده های کاذبی که چندسالی از عمرش را به حبط و هدر داده بود نالید و گلایه کرد و فحشِ یواش داد. راست می‌گفت بچه ام. کم نبودند در یک دوره ای، عده ای که مالِ طلبگی و کسوت حوزوی نبودند؛ آمدند و بُر خوردند و امید بستند و بعد انکشف شد که برای این راهِ سخت آفریده نشده اند. بعضی ها زود فهمیدند و رفتند پی کارشان. برخی دیرتر و برخی هم به نظرم هنوز نمی‌دانند مالِ چه کاری و اهلِ چه راهی هستند! من غالبا از مشورت های بی محابای برخی رفقا، مُعجبم! بابا چه جراتی دارند بعضی ها. همان وقت یک دوستِ باحالِ مجردی داشتیم که به متاهل ها مشورت می‌داد  با ایشان کاری ندارم! دلسوز بوده لابد‌! آن متاهلِ ساده ی صمیمی را عاشقش هستم!!

 

عبرت از تاریخ شیعه

 

بخش‌هایی مهم از بیانات امروز رهبر انقلاب اسلامی که باید برای ما درس باشد:

در زمان امام صادق (علیه الصلاة والسّلام) در تقدیر الهی ــ و نه در قضای محتوم الهی ــ بنا بوده یک تحّولی اتّفاق بیفتد به نفع ائمّه‌ی هدیٰ (علیهم السّلام). این را در روایات متعدّدی که وارد شده، انسان میفهمد. یک روایت از حضرت صادق (علیه السّلام) است که میفرماید که «اِنّ اللهَ قَدّرَ هذا الاَمرَ فی سَنَةِ سَبعین».(۱) خدای متعال این امر را، یعنی امر امامت را ــ امامتِ به معنای واقعی را ــ در تقدیر خودش برای سال ۷۰ هجری گذاشته بود. ببینید؛ وقتی که امام حسن مجتبیٰ صلح کردند با معاویه، یک عدّه‌ای می‌آمدند گله میکردند و اعتراض میکردند. حضرت میفرمودند که: «ما تَدری لَعَلَّه فِتنَةٌ لَکُم وَ مَتاعٌ الی حین»؛ این تا یک وقتی است، این موقّت است. یعنی در کلمات امام حسن مجتبیٰ (علیه السّلام) اشاره شده به اینکه این حادثه، این تسلّط کفر و نفاق، بنا نیست دائمی باشد؛ در تقدیر الهی این موقّت است. تا کی؟ تا سال ۷۰. یعنی طبق همین روایت، سال ۷۰ هجری بنا است هر کس از اهل‌بیت در قید حیات است، قیام کند و حکومت را به دست بگیرد، و امامت واقعی تحقّق پیدا کند. بعد حضرت میفرمایند: فَلَمّا قُتِلَ الحُسینُ علیه السلام اِشتَدَّ غَضَبُ اللهِ عَلی اَهلِ الاَرضِ فَاَخَّرَهُ اِلی مِئَةٍ وَ اَربَعین؛ یعنی حادثه‌ی کربلا، این بی‌اعتنائی مردم به مبانی دینی، این اِعراض آنها، اثرش این بود که این تقدیر الهی عقب افتاد تا سال ۱۴۰. ۱۴۰ زمان امام صادق (علیه السّلام) است دیگر، که حضرت [سال] ۱۴۸ از دنیا رفتند. این را شیعه میدانستند. یعنی خواصّ شیعه میدانستند. لذا مثلاً در یک روایتی دارد که زُراره به اصحابش ــ زراره که خب جزو نزدیکان است ــ میگوید لا تَری عَلی أعوادِها اِلّا جعفراً؛ (۲) اعواد، [یعنی] پایه‌های منبر، منبر خلافت؛ یعنی من جعفر را دارم میبینم که روی این منبر خواهد نشست. این [جور] است. یا در یک روایت دیگر باز همین زراره ــ چون زراره ساکن کوفه بود ــ پیغام میدهد به حضرت صادق (علیه‌ السّلام) و عرض میکند که یکی از دوستان ما از شیعیان مقروض شده و طلبکارها دنبالش هستند. او هم برای اینکه پول ندارد، گذاشته از شهر رفته، آواره شده. اگر این قضیّه، یعنی قضیه‌ی خلافت، تا همین یکی دو سال بنا است انجام بگیرد ــ در روایت، هذا الأمردارد؛ [یعنی] اگر این قضیّه بنا است همین یکی دو سال انجام بگیرد ــ خب این [شخص] باشد تا شما بیایی سر کار، و قضایا حل میشود؛ امّا اگر طولانی است، رفقا پول جمع کنند و قرض او را بدهند. (۳) یعنی کسی مثل زراره منتظر بوده که در همین یکی دو ساله مسئله تمام بشود. اینکه شما می‌بینید می‌آیند خدمت حضرت صادق و مدام میگویند آقا، چرا قیام نمیکنید، [چرا] قیام نمیکنید، ناشی از این است که منتظرند؛ [یعنی] یک چیزی شنفته‌اند، یک مطلبی به گوششان رسیده. بعد دنباله‌ی همان روایت که [سال] ۱۴۰ را معیّن فرمود، فرمود: شما افشا کردید، خدا عقب انداخت. یعنی اگر شیعیان دهنشان قرص بود و افشا نمیکردند، شاید همان وقت قضیّه تمام میشد؛ و شما ببینید تاریخ چقدر تغییر پیدا میکرد! اصلاً مسیر بشر یک مسیر دیگری میشد و امروز دنیا، دنیای دیگری بود. یعنی کوتاهی‌های ما، یک جا دهن‌لقّی‌مان، یک جا کمک نکردنمان، یک جا اعتراض کردن بیخودی‌مان، یک جا صبر نکردنمان، یک جا تحلیل غلطی که از اوضاع میکنیم، گاهی تأثیر میگذارد ــ [آن هم] تأثیرات تاریخی ــ یعنی این‌جور مسیر را عوض میکند؛ لذا خیلی باید مراقبت کرد.

تربیت های گلخانه ای و شکننده

کمی این پا آن پا کردم تا احوال‌پرسی خانم‌ام با دختری که پوشش نصف و نیمه‌ای داشت تمام شود. وسط پیاده‌رو و در آن حالت، با خودم کلنجار می‌رفتم که این دختر کیست. ثریا چرا این همه با او خوش و بش می‌کند. بالاخره تمام شد. پیش از این که من چیز بپرسم، خانم‌ام گفت "می‌دونی کی بود؟" گفتم نه. چطور مگه؟ گفت: "دختر حاج آقای محمدی بود. خدا رحمت کنه باباش رو. تا اون زنده بود دختراش از خونه بیرون نمی‌اومدند. حالا باباش مرحوم شده و می‌تونه بیاد بیرون" حاج آقای محمدی (لقب واقعی‌اش نیست) پدر بسیار سخت‌گیری بود. عقیده داشت فضای فرهنگی جامعه آلوده است و دخترهای‌ش (سه دختر داشت) نباید به بیرون بروند. آن‌ها فقط تا کلاس سوم به مدرسه می‌رفتند و الباقی را باید در خانه می‌ماندند و درس می‌خواندند. رفت و آمدهای آقای محمدی بسییار محدود و البته سرشار از پروتوکل‌های جنسیتی بود. در این رفت و آمدها زن‌ها و مردها همدیگر را نمی‌دیدند؛ حتی به اندازه یک سلام و احوال‌پرسی. تلویزیون کوچک آقای محمدی تنها برای تماشای اخبار، تا حدی برنامه‌های کودک (آن‌هم با نظارت کامل)، و مناجات‌خوانی‌های دَمِ افطار ماه رمضان روشن می‌شد. رستوران، پارک، شهربازی، و هر چیزی که لازمه‌اش حضور در محیط‌هایی باشد که مردان و زنان دَر هم‌اند، ممنوع بود؛ تا چه رسد به سینما و تئآتر و کنسرت. معمولا در جامعه‌شناسی به این سبک زندگی‌ها، "انزواطلبی فرهنگی" گفته می‌شود. یعنی زندگی کردن در میان مردمان یک شهر بدون برقراری ارتباط معنادار با آن‌ها و بدون استفاده بردن از فرآورده‌های فرهنگی و تکنولوژی‌های جدید. کسانی که این‌گونه زندگی می‌کنند جامعه را خطرناک می‌دانند و از هر ارتباطی با دیگران می‌ترسند. تا آقای محمدی خدابیامرز، زنده بود، راه دور و نزدیک این بچه‌ها منزل خاله‌شان بود که بر اساس همان آئین‌نامه‌های پیش‌گفته انجام می‌شد و گاهی هم می‌رفتند حرم و یا مجالس مذهبی. شاید به همین دلیل بود که این بچه‌ها هیچ دوست نزدیکی نداشتند. خانم‌ام که با دیدن ریحانه تعجب کرده بود، می‌گفت " این همه تغییر باورت میشه ؟ با این لباس داره توی صفائیه می‌چرخه!" بچه‌هایی که با سخت‌گیری‌های شدید، تربیت می‌شوند لزوما آن‌گونه نمی‌شوند که پدر و مادر می‌خواهند. این سخت‌گیری‌ها می‌تواند نتیجه‌های کاملا برعکسی داشته باشد. این بچه‌ها در آینده ممکن است به "پرخاشگری پنهان"، "ناتوانی ارتباط با دیگران"، "داشتن ذهنیت‌های قالبی"، "فقدان تفکر انتقادی"، "گرایش به افراط"، "تعصب و انحصارگرایی"، و "ناتوانی در بروز احساسات طبیعی مانند شادی، غم، عشق، و ناراحتی" مبتلا شوند. سخت‌گیری در تربیت، "اصل رابطه‌ی عاطفی" میان فرزندان و پدر و مادر را تهدید می‌کند. نتیجه‌اش این می‌شود که بچه‌ها به محض این که بتوانند، از پدر و مادر خود گریزان می‌شوند. راهشان را کج می‌کنند. مثل ریحانه‌ی داستان ما. او حالا توانسته بود دور از چشم پدر مرحومش، خودش باشد. چیزی را زندگی کند که دوست دارد. ولی او مهارت کافی برای زیستن در میان مردم را ندارد. به اندازه کافی بلد نیست دوستی کند، با دیگران ارتباط برقرار کند، بلد نیست ابراز عشق کند؛ و بلد نیست خود را از تهدیدهای این شهر در امان بدارد.

مهراب صادق‌نیا

جنگ چهره زنانه ندارد

 

کتاب فوق العاده ای که معمولا خیلی ها توصیه اش می‌کنند. روایتی از روزگار و خاطرات زنانی که در اتحاد جماهیر شوروی در جنگ جهانی دوم جنگیدند و بعد در این کتاب، از لطمات و کابوس ها و بیچارگی های بعد از جنگ گفته اند. دردآور و بهت آور و جاهایی هم باورنکردنی. به چه درد می‌خورد خواندن این کتاب ها؟ اولا تاریخ است. عبرت و آشنایی است. ثانیا فهم این مسأله که جنگ بلاست. برای همه. برای زن ها بیشتر. برای کودکان بیشتر. برای خانه ها. زندگی ها. طبیعت. موجودات زنده. درختان و...

تاریکی روشن

 

کریستین بوبن متن های ادبی و فاخر و نگاه های ویژه کم ندارد. اگر عاشق چنین نگاه و متن هایی هستید؛ کتاب هایش را بببینید.مثلا کتاب " رفیق اعلی" یش از بهترین هاست. در بخشی از متن های ادبی این کتاب آمده: آدم هایی هستند که دوست داریم دائما حرف بزنند، که صدایشان تا آخر دنیا ادامه داشته باشد. شنیدن صدایت را دوست داشتم. دوست داشتم افت و خیزهای نفست، آن تارِ صوتیِ آفتابیِ صدایت را بشنوم...